Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde 100 MW gücünde Lineer Fresnal Güneş kolektörleri ile güneşten direkt ısı enerjisini toplayan sistemler kuran Çin bunları PV paneller ile hibrit çalışacak hale getirdi. CSP yani yoğunlaştırılmış güneş enerjisi teknolojisi, Batı dünyasının uzun zaman önce yatırımı ve geliştirmeyi bıraktığı bir teknoloji. Zira sürekli düşen PV panel fiyatları, kolay kurulum ve bakım gerektirmemeleri bir zamanların gözdesi olan yoğunlaştırılmış güneş enerjisinin gözden düşmesine yol açtı. Fakat Çin bu teknolojiye düzenli yatırım yapıp ilerletmeye devam ediyor. Yoğunlaştırılmış güneş enerjisinde hareketli aynalar ile güneşten gelen ışık belli noktalarda yoğunlaştırılıyor ve sonra buradan yüksek yağ ısıya dönüştürülüp başka yere aktarılıyor ve ısı depolama sisteminde saklanıyor. Sonra bu ısı enerjisi istenildiği zaman bir buhar türbininden geçirilerek elektrik üretiliyor. Bu şekilde 24 saat üretim yapan hatta bulutlu günlerde de çalışmaya devam eden santraller hali hazırda mevcut.
Enerji santrallerinin önemli kurulum maliyetlerinden birisi de çoğu kimsenin bilmediği yüksek voltajlı gerilim hatları. Bu hatlar bazen onlarca kilometre uzuyor ve her iki tarafta da ciddi trafo maliyetleri oluyor. Sadece PV panellerden oluşan GES’ler bu pahalı hatları sadece gün ışığında kullanıyor. Günün diğer saatlerinde bu değerli hatlar boş kalmakta. Bu yüzden son zamanlarda hibrit santraller ülkemizde hem özendiriliyor hem de kurulmaya başlandı. Ancak bu hibrite çevirme işi bizde genelde rüzgar ve hidroelektrik santrallerinin etrafına PV panel döşemekten öteye geçmiyor. Çünkü hali hazırda GES santrallerinin yanına rüzgar türbini veya HES kurmak doğal kaynak eksikliğinden mümkün olmuyor. Genelde buna bulunan çözüm dev bataryalar ile gündüz üretilen elektriği gece yüksek gerilim hattından aktarmak ama bataryalar aşırı pahalı olduğu için buda genelde tercih edilmiyor.
Çin’den tam hibrit santral
Çin ise bu soruna müthiş bir çözüm bulmuş. Gündüz PV panellerden üretilen elektrik şebekeye verilirken, yoğunlaştırılmış güneş enerjisi santralinde üretilen enerji ısı depolama tesisinde saklanıyor. Gece olduğunda ise bu termal ısı depolama tesisinde buhar türbini çevrilip elektrik üretiliyor. Bu şekilde santral gece gündüz üretim yapmakta. Bu da ilk defa sadece güneşten oluşan bir hibrit santral demek. Güneş enerjisi santralleri her yerde kurulabildiği için CSP yani yoğunlaştırılmış güneş enerjisi ciddi bir önem kazanmış oluyor.
Türkiye’de uygulanabilir
Bu şekilde Türkiye’de kurulan tüm PV bazlı güneş santrallerinin yanına yoğunlaştırılmış güneş enerjisi santrali ve termal ısı depolama ekleyerek hiç ekstra lisans, iletim hattı ihtiyacı duymadan talebin yüksek ve fiyatların da yüksek olduğu akşam saatlerinde üretime devam etmek mümkün.
